تمرین های افزایش دهنده دقت و تمرکز

دقت یعنی خوب دیدن و خوب شنیدن ، دقت یعنی توجه کردن برای خوب فهمیدن،توجه یا دقت به معنای متمرکز ساختن ذهن و حواس مختلف برای فهمیدن موضوع خاصی است تا انسان به مطلبی توجه نکند قادر به یادگیری آن نخواهد بود . توجه ، مقدمه ی ادراک ، یادگیری و تفکر است . دقت امری است انتخابی .انسان همیشه با محرکهای مختلف مواجه می شود و برای اینکه ذهن و حواس خود را روی شیء یا مسأله خاصی متمرکز سازد ناگزیر به انتخاب آن است .

موضوعات چهارگانه دقت:

1-      دقت حسی : یعنی زمانی که محرکهای سمعی یا بصری ( صدا یا آهنگ خاص ، رنگ معین و منظره ای زیبا ) توجه ما را به خود جلب می کند .

 

2-    دقت ذهنی : زمانی است که فکر ، ایده یا مسأله خاصی ذهن ما را مشغول می سازد 

3-   دقت یا توجه مستقیم : زمانی است که ما به دلایل مختلف از جمله علاقه مندی شخصی ، به موضوع خاصی توجه کنیم .

 

4-   دقت یـا توجه غیـر مستقیم : زمانی است که مساله یا موضوعی به لحاظ مجاورت با موضوع مورد علاقه ی ما ، توجه مان را به خود جلب می کند . بدیهی است که می بایست توجه و دقت کودکان را به موضوع درس بطور مستقیم یا غیر مستقیم جلب کنیم و تدابیری اتخاذ نماییم که آنها بطور ارادی و کاملا فعال به برنامه های آموزشی توجه داشته باشند . تقویت دقت و تمرکز نیازمند به وجود آوردن شرایط و زمینه های است تمرین های ارائه شده و انجام مستمر آنها می تواند موجب افزایش دقت و تمرکز در کودکان شود.

تقویت ادراک بینایی

از کودک بخواهید یک شی نورانی در حال حرکت را با چشم تعقیب کند. شی را در جهات مختلف به صورت صاف یا دورانی حرکت دهید. (به تدریج زمان تمرین را افزایش دهید). - از کودک بخواهید به طور متناوب به دو شی دور و نزدیک که شما به او نشان می دهید، نگاه کند. (به تدریج زمان تمرین را افزایش دهید(

توپی را به یک نخ آویزان کنید و مقابل کودک بگیرید و از او بخواهید با دو دست و بعد با یک دست (به طور یک در میان) به توپ بزند.

- تعدادی مهره به کودک بدهید تا آن ها را بر اساس ترتیب خاص یا به صورت تصادفی به نخ بکشد.

تقویت حافظه بینایی

با سه مکعب ساده طرح ساده ای بسازید، 20 ثانیه فرصت دهید کودک نگاه کند بعد طرح را جمع کنید و از او بخواهید آن چه را به یاد دارد بسازد.

- طرح های ساده ای به صورت ناقص روی کاغذ بکشید و از کودک بخواهید جزء حذف شده در تصاویر را تشخیص دهید. مثال: تصویر آدم بدون چشم، تصویر موش بدون دم

-چهار تصویر روی کاغذ بکشید، به طوری که دو تا از تصاویر کاملاً شبیه باشند و از کودک بخواهید از بین 4 تصویر، دو تصویر مثل هم پیدا کرده و به شما نشان دهد. -چهار تصویر بر روی کاغذ بکشید به طوری که یک تصویر دیگر فرق داشته باشد. از کودک بخواهید تصویر نامشابه را پیدا کرده و به شما نشان دهد.

- نقطه هایی را در یک خط صاف بکشید و از کودک بخواهید آن ها را با خط به هم وصل کند (ابتدا نقطه‌ها درشت و نزدیک به هم باشد بعد به تدریج نقطه ریزتر و فاصله دورتر شوند)

- تمرین روی قیچی کردن طرح کشیده شده روی کاغذ(ابتدا خطوط صاف بعد خطوط منحنی و اشکال مختلف)

تقویت حس شنوایی

- با کودک قرار بگذارید که فعالیتی را انجام دهد و به محض شنیدن صدای سوت آن کار را متوقف کند. به عنوان مثال در یک اتاق کودک پشت به شما راه برود و هر زمان صدای سوت را شنید بایستد مجدداً با فرمان شما شروع به حرکت کند و با شنیدن صدا متوقف شود.

- چند وسیله صدا ساز(به عنوان مثال سوت، جغجغه، سنتورک، شیپورو...) به صورت (2 عدد هر کدام) تهیه کنید. این وسایل را به کودک بدهید تا مدتی با آن ها بازی کند و با صدای هر کدام آشنا شود. سپس یک نمونه از وسایل را مقابل کودک بگذارید. خودتان پشت او قرار بگیرد و جفت دیگر هر وسیله را به صدا درآورید. از کودک بخواهید پس از شنیدن صدا وسیله مورد نظر را نشان دهد  ( پیش دبستان )

- کلمه ای را با کودک قرار بگذارید تا هر زمان شنید دستش را بالا ببرد. شما کلمات مختلف را بگوئید و آن کلمه خاص را نیز به طور نامنظم در میان کلمات دیگر بگوئید (5 سال به بعد)

-داستان کوتاهی را برای کودک تعریف کنید و بعد بلافاصله از متن داستان سوالاتی را از او بپرسید(به تدریج بین تعریف داستان و پرسش از متن فاصله بیندازید تا کودک مجبور شود اطلاعات را در حافظه نگه دارد.

تقویت حافظه شنوایی

دو کلمه بدون ربط(مثال: هلو ؛ مداد) به کودک بگوئید و از او بخواهید آن دو کلمه را به همان ترتیب یعنی اول هلو بعد مداد ) بعد از شما تکرار کند. در هر مرحله پس از اینکه کودک موفق شد کلمات را به طور صحیح بعد از شما تکرار کند، یک کلمه به تعدا د کلمات خود اضافه کنید(در آخرین مرحله کودک باید بتواند 5 کلمه را عیناً بعد از شما و با ترتیب صحیح تکرار کند)

تقویت حس لامسه

- از کودک بخواهید چشمهایش را ببندد و اشیایی را در دست او قرار دهید تا بر اساس زبری یا صافی آن ها را به دو دسته تقسیم کند. -مشابه تمرین فوق را با اشیا سرد و گرم انجام دهید.

-از کودک بخواهید چشمهایش را ببندد و دو شی به طور همزمان در دست های او قرار دهید. کودک باید پس از لمس اشیاء بگوید آنها مثل هم هستند یا متفاوتند.

- از کودک بخواهید چشمهایش را ببندد، اشیا آشنا و موجود در منزل را یکی یکی در دست او بگذارید و بخواهید پس از لمس هر وسیله، نام آن ها را بگوید. -اشکال هندسی پلاستیکی را در دست کودک قرار دهید و از او بخواهید شکل را لمس کند و طرح آن را روی کاغذ بکشد(در مرحله لمس شی باید چشم های کودک بسته باشد)

-از کودکان خواسته می شود که یک شیء را در اتاق پیدا کنند که حرف اول آن مثلا « ب» باشد این بازی را با حروف مختلف اجرا می کنیم و برنده بازی کسی است که موفق به پیدا کردن اشیای بیشتری شده باشد.

(راحله محمد - مشاور مدرسه)

---